Dünyanın en tanınmış tablosu olan Mona Lisa, sadece Leonardo da Vinci'nin ustalığını sergilemekle kalmaz, aynı zamanda sanattaki en büyük gizemlerden birini de barındırır. Bu yazımızda, Mona Lisa'nın arkasındaki sırları, tarihi ve estetik özelliklerini keşfedeceğiz.
İçindekiler :
Mona Lisa (La Gioconda veya La Joconde olarak da bilinir), İtalya'nın Floransa şehrindeki Rönesans sırasında Leonardo da Vinci tarafından kavak bir pano üzerine Sfumato tekniği ile resmedilmiş 16. yüzyıl yağlı boya portresidir. Resim hâlen Paris'teki Louvre Müzesi'nde Francesco del Giocondo'nun karısı, Lisa Gherardini Portresi başlığı altında sergilenmektedir. Tabloda oturmuş bir kadın resmedilmiştir, kadının yüzünün kime ait olduğu hala gizemini korumaktadır. Yüz ifadesindeki belirsizlik, kompozisyonundaki anıtsallık, atmosferdeki ilginçlikler, tablo hakkındaki çalışmaları devam ettirmektedir. Bu tablo, geniş ölçüde tanındı; karikatürleri yapıldı, araştırıldı ve Louvre Müzesi'nin en önemli eserlerinden olarak tarihe geçti.
Tablonun Geçmişi
Leonardo da Vinci, bu tabloya 1503 veya 1504 tarihinde, İtalya'nın Floransa kentinde başladı. Da Vinci'nin çağdaşı, sanat tarihçisi Giorgio Vasari, "... Tablo üzerinde dört yıl oyalandı ve tabloyu bitirmedi..." demiştir. Bu, Leonardo için alışagelmiş bir davranıştı ve hiçbir çalışmayı tamamen bitiremediği düşüncesi üzerine pişman olmuştu. Sonra, Fransa'ya yolculuğun ardından 3 yıl süreyle tablo üzerine devam etmeyi tekrar düşündü ve bunu gerçekleştirdi. Da Vinci Fransa'ya gitmişti ve tablo üzerine çalışmalar devam ediyordu, Kral I. François tarafından, yakınındaki kaleye davet edildi. Bu, Leonardo'nun mirasçılarından olacak asistanı Salai ile doğrudan ilgiliydi, sonra dönemin kralı, tabloyu 4.000 écus ile satın aldı ve Fontainebleau Sarayı'nda XIV. Louis himayesinde asıldı. Daha sonra tablo, Versay Sarayı'na taşınacaktı. Fransız İhtilali'nin ardından, tablo Louvre Sarayı'na taşındı. Napolyon Bonapart tarafından Tuileries sarayı'na taşınsa da, daha sonra tekrar Louvre Sarayı'na döndü. 1870 - 1871 aralığında gerçekleşen Fransa-Prusya Savaşı sırasında tablo, Fransızların askeri bölgesi "Brest Arsenal"e taşındı.
Tablodaki manzara ve model ile ilgili birçok spekülasyon çıktı. Örneğin, da Vinci'nin modeli güzel yanlarıyla resmettiği düşüncesi vardı, tablonun 21. Yüzyıl standartlarında olduğu da düşünülmüştür. Doğulu bazı sanat tarihçileri, örneğin Yukio Yashiro, tablodaki manzaranın Çinli sanatçıların eserlerinden etkilendiğini öne sürmüştür ama kanıtlarının yetersizliğinden dolayı birçok itiraz çıkmıştır. Mona Lisa tablosu, 19. Yüzyıla değin gizemi hakkında düşünce oluşmamıştı, henüz kavranmakta olan Sembolizm akımı sayesinde, tabloda var olduğu düşünülen simgeler için birçok düşünce çıkmıştır. Eleştirmen Walter Pater, 1867 yılında tablo üzerine, kadınlıkla ilgili gizli semboller içerdiğini belirtmiştir.
Tablo Hakkında Bilmeniz Gereken 15 Bilgi
Tablonun İsmi:
"Mona Lisa" adı, tabloda portre edilen kadının gerçek ismi değil, tablonun ismidir. Gerçek adı Lisa Gherardini olan kadın, tablonun adıyla özdeşleşmiştir. "Mona" kelimesi, İtalyanca'da "Madonna" kelimesinden türetilmiştir ve "Bayan" veya "Hanımefendi" anlamına gelir "Lisa" ise kadının adıdır.
2. Da Vinci'nin Tamamlamadığı Söylentisi:
Leonardo 1519'da öldüğünde, yarım kalan Mona Lisa'nın asistanına miras bırakıldığı düşünülüyor. Bazıları, sanatçının, el becerisini engelleyen bir tür felç nedeniyle tabloyu yarım bırakmış olabileceğini düşünüyor.
3. Napolyon ve Mona Lisa:
Napolyon, 1800 yılından başlayarak yaklaşık dört yıl boyunca Mona Lisa'yı Tuileries Sarayı'ndaki yatak odasında asılı tuttu. Resme olan hayranlığının, aslında Lisa Gherardini'nin soyundan gelen Teresa Guadagni adında güzel bir İtalyan kadına olan sevgisinden kaynaklandığı söyleniyor.
4. Tablonun Boyutu:
Mona Lisa'nın boyutu 77 cm x 53 cm'dir ve yalnızca 18 kilogram ağırlığındadır.
5. Tablodaki Kaşlar:
2007'de tablonun ultra ayrıntılı dijital taramaları, Leonardo'nun daha kalın kaş ve kirpikler yaptığını ortaya çıkardı. Her ikisi de zamanla solmuş ya da yıllarca süren restorasyon çalışmalarının kurbanı olmuş.
6. Aşık Olunan Tablo:
Mona Lisa'nın aşkına dayanamayıp Paris’te bir otel odasının camından atlayarak intihar eden bir aktör olduğu söylenir.
7. Paha Biçilemeyecek Kadar Değerli: ,
1960'larda tablo bir turneye çıktı ve ona 100 milyon dolarlık bir sigorta değeri verildi. Ancak şu an Mona Lisa tablosunun herhangi bir sigortası yok. Bunun nedeni de sigortalanamayacak kadar değerli görülmesi.
8. İklim Kontrollü Özel Oda:
Mona Lisa gibi değerli sanat eserleri, özel olarak tasarlanmış iklim kontrollü odalarda sergilenir.
9. Mona Lisa'nın Kaybolması:
1911 yılında Louvre'dan çalınması büyük bir üzüntüye neden olmuştu. 1914'te tablo yeniden Louvre Müzesi'ne geri getirildi.
10. Picasso Soygun Şüphelisiydi:
Pablo Picasso şüphelilerden biriydi. Ancak gerçek hırsız, tabloyu İtalya'ya ait olduğunu düşünen Vincenzo Peruggia adlı bir Louvre çalışanıydı.
11. Tek Başına Değildi:
Peruggia'nın tabloyu çalarken tek başına mı yoksa başkalarıyla birlikte mi hareket ettiği konusunda tartışmalar oldu.
12. Popüler Kültüre Etkisi:
Mona Lisa'nın çalınması ve geri getirilmesi, bir tür popüler kültür fenomeni haline gelmiş ve çeşitli yaratıcı eserlere konu olmuştur.
13. Gizemli Gülümseme:
Mona Lisa'nın gülümsemesi, izleyenler arasında farklı algılanabilir ve değişken bir nitelik gösterebilir.
14. Aslında Kızgın Mı?:
2017'de yapılan bir araştırma çoğu insanın onun mutlu olduğunu düşündüğünü ortaya çıkardı. Mona Lisa’nın yüzü %83 mutlu, %9 bıkkın, %6 korkmuş ve %2 sinirli mimiklere sahip.
15. Hırsızlık ve Saldırı:
Mona Lisa tablosu, 1911 yılında çalındı, 1956 yılında asit saldırısına uğradı ve 2009 yılında camlı taş saldırısına uğradı. En son 2022'de pasta saldırısına maruz kaldı.
Estetik Özellikler
Da Vinci, tablo için ilk başta piramit tasarımı kullandı, basitçe kadın bir piramitten oluşacaktı. Tablodaki kadının kıvrılmış elleri piramidin köşesi idi. Göğüsü, boynu ve yüzü ellerine göre çok daha parıltılıdır. Işık, aslında çizimin altında geometrik çizimin yattığı göstermektedir. da Vinci'nin sfumato tekniğini kullanması Mona Lisa'ya o ünlü belirsizliği vermiş ve her bakıldığında yüz ifadesi değişiyormuş gibi bir algıya neden olmuştur. İtalyancada "sfumato" kelimesi "dumanlı" anlamına gelir. Bu tekniği Lisa'nın gözlerine ve ağız kısmına uygulamıştır.
Comments